* "CHŁOPI I INTELIGENCJA" WESELE *

Chłopi i inteligencja w ,,Weselu,, Stanisława Wyspiańskiego. 

         Wyspiański poddaje w swoim dramacie ocenia obie warstwy społeczne: chłopów, inteligencję, po pierwsze wydobywając z ich dusz to co prawdziwe, po drugie stawiając przed możliwością wspólnego czynu. W chwili wielkiej szansy dziejowej, inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do tak poważnego zadania. Tragizm narodu tkwi w niemożności spełnienia skutecznego czynu, w niemocy i braku umiejętności wykorzystywania szansy.    

Ważnym zagadnieniem dramatu jest ukazanie stosunku chłopów i inteligencji zaboru austriackiego do ważnych kwestii narodowych. Postawy bohaterów poznajemy z dwóch źródeł. Charakteryzują się oni sami podczas weselnych rozmów, ale ich myśli i marzenia znamy osobom dramatu - widmem i zjawom przybyłym na wesele.

          Chłopi - przedstawieni są jako zróżnicowana, obdarzona pewną świadomością narodową. Na dany znak są gotowi chwycić za broń i walczyć przeciw obcemu panowaniu. Nie potrafią zrobić tego samodzielnie, potrzebują przywódców spoza swego stanu. Jasiek gubi złoty róg, gospodyni chowa do skrzyni zaprzęź konia, cenna podkowę, co świadczy o ich przywiązaniu do własności. Czepiec jest ciekawy świata i świadomy siły chłopstwa, zarzuca bierność panom, niechęć do czynu. To on organizuje chłopów do walki, ale nie przypominają oni dawnych kosynierów, bez pana są bezsilni. Wynik oceny chłopów nie jest lepszy. Czepiec - prezentuje wartość ludu i siły tak potrzebnej inteligentom, to postać prymitywna, która samodzielnie nie podejmuje decyzji;  dziad - z zachowaną w psychice rabacją jest upostaciowaniem chłopskich obaw i niechęci; Jaśko - symbol niedojrzałości chłopów do czynu ich odwiecznego przywiązania do własności prywatnej, obarczony odpowiedzialnym zadaniem.

         Najbardziej surową ocenę wystawił Wyspiański polskiej inteligencji - biernej, zdolnej do objęcia przywództwa nad narodem. Autor wyszydza chłopomanię, nie mając nic wspólnego ze zrozumieniem kultury ludu. Pokazuje intelektualną pustkę postawy, demaskuje poczucie większości inteligencji, zupełny brak porozumienia, a nawet pijaństwo. Chłopi, choć często prymitywni i skłonni do bójek byli w stanie podjąć narodowy czyn, inteligencja zupełnie zawodzi.

            Przedstawiciele inteligencji: pan młody - łatwo poddaje się poezji, prezentuje ludomanię; poeta - tęskni za potęgą, głosi pesymizm i dekadentyzm; dziennikarz - sam nie jest już pewny wartości swoich poglądów, pogarda dla ludu i lojalność wobec zaborcy nie przynoszą efektu; gospodarz - jedyny szczery w swoich zamiarach i ideałach inteligent, lecz i on zawodzi.   Charakterystyka inteligencji nie wypada intensywnie.

       Społeczeństwo polskie doby Wyspiańskiego otrzymuje marną notę: niezdolna do czynu inteligencja i niedojrzali, bezradni z powodu braku dowództwa, choć gotowi do walki chłopi, ... zdolni są pogrążyć się w magicznym, uśpionym chocholim tańcu.